ფარნავაზი

ამოვიცნო ამ გრაგნილით
რას გვიამბობს ფარნავაზი?

ძველად, დაახლოებით ორი ათას სამასი წლის წინათ, ანუ ძველი წელთაღრიცხვის მეოთხე– მესამე საუკუნის მიჯნაზე, საქართველოს მართავდა მეფე ფარნავაზი.
სამი წლის იყო ფარნავაზი, როცა ქართლში მოსულმა მტერმა მამა და ბიძა მოუკლა. იგი დედამ კავკასიის მთებში გადამალა, რომ მოშურნეს ვერ ეპოვა.
დავაჟკაცებული ფარნავაზი მცხეთაში დაბრუნდა. ფარნავაზი იყო ახოვანი, ჭკვიანი, მამაცი მხედარი და კარგი მონადირე. ლეგენდა გადმოგვცემს:
ერთხელ ჭაბუკმა მეფემ ავდარში ნადირობისას თვი გამოქვაბულს შეაფარა , სადაც სულ მოულოდნელად განძი იპოვა. მეფე ოცნებობდა მომხდური მტრის განდევნაზე, ამიტომ განძეულის საფასურით მან დიდძლი იარაღი შეიძინა.
ფარნავაზმა დაიმეგობრა დასავლეთ საქართველოს – ეგრისის გამგებელი ქუჯი. სამსობლოს სიყვარულით გულანთებულმა მამულიშვილებმა კარგად იცოდნენ, რომ „ძალა ერთობაშია“, ამიტომ ერთგულება შეჰფიცეს ერთმანეთს. მათ გააერთიანეს არმოსავლეტ და დასავლეთ საქართველოს ლაშქარი, ერტიანი ძალით შეუტიეს მთერს და სასტიკად დაამარცხეს.
ჩვენი „დედა წიგნი“ – „ქართლის ცხოვრება“, გვამცნობს: ფარნავაზმა შექმნა ქართული მწიგნობრობა და სახელმწიფოენად გამოაცხადა ქარტული ენა.
ქარტული დამწერლობის შექმნა მეფე ფარნავაზის სახელს უკავშირდება, ამიტომ მხატვარმა იგი დაგვიხატა ხელში გრაგნილით, რომელზედაც ძველი ქართული ასოები მოჩანს.